Mukaddimah
Islam mengajar kepada umatnya supaya menjaga 5 perkara iaitu agama, akal, keturunan, diri, dan harta. Kesemua ini boleh dilihat di dalam ayat Al-Quran atau hadis Nabi S.A.W. yang beredar sekitar pemeliharaan perkara-perkara yang telah disebutkan. Contohnya pengharaman arak adalah untuk memelihara akal manusia daripada rosak, pengharaman zina adalah kerana ia boleh merosakkan diri dan keturunan
Antara perkara yang diharamkan oleh Islam ialah pandangan lelaki kepada wanita dan sebaliknya yang boleh menyebabkan kepada maksiat. Syair Arab pernah menyebutkan :
نَظرَةٌ , فَابْتِسَامَةٌ , فَسَلامٌ * فكَلامٌ , فَمَوْعِدٌ , فَلِقَاءٌ
Maksudnya : Pandangan, kemudian senyuman dan salam
Seterusnya kata-kata, temu janji dan pertemuan.
Jelas kepada kita daripada rangkap ini bahawa pandangan itu boleh mengakibatkan kesan yang tidak baik sesama masyarakat iaitu berleluasanya gejala sosial. Oleh sebab itulah Allah S.W.T. memerintahkan kepada orang-orang beriman supaya menjaga pendangan serta kemaluan berdasarkan ayat Al-Quran di dalam Surah An-Nuur :
قُلْ لِلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِكَ أَزْكَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ {30} وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُيُوبِهِنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِينَ غَيْرِ أُولِي الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلَى عَوْرَاتِ النِّسَاءِ وَلَا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِنْ زِينَتِهِنَّ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُون {31} وَأَنْكِحُوا الْأَيَامَى مِنْكُمْ وَالصَّالِحِينَ مِنْ عِبَادِكُمْ وَإِمَائِكُمْ إِنْ يَكُونُوا فُقَرَاءَ يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ {32}
Maksudnya : “Katakanlah (wahai Muhammad) kepada orang-orang lelaki yang beriman supaya mereka menyekat pandangan mereka (daripada memandang yang haram), dan memelihara kehormatan mereka. Yang demikian itu lebih suci bagi mereka sesungguhnya Allah Amat Mendalam PengetahuanNya tentang apa yang mereka kerjakan.(30) Dan katakanlah kepada perempuan-perempuan yang beriman supaya menyekat pandangan mereka (daripada memandang yang haram), dan memelihara kehormatan mereka dan janganlah mereka memperlihatkan perhiasan tubuh mereka kecuali yang zahir daripadanya dan hendaklah mereka menutup belahan leher bajunya dengan tudung kepala mereka dan janganlah mereka memperlihatkan perhiasan tubuh mereka melainkan kepada suami mereka, atau bapa mereka, atau bapa mentua mereka, atau anak-anak mereka, atau anak tiri mereka, atau saudara-saudara mereka, atau anak bagi saudara-saudara mereka yang lelaki, atau anak bagi saudara-saudara mereka yang perempuan, atau perempuan-perempuan Islam, atau hamba-hamba mereka, atau orang gaji dari orang-orang lelaki yang telah tua dan tidak berkeinginan kepada perempuan, atau kanak-kanak yang belum mengerti lagi tentang aurat perempuan dan janganlah mereka menghentakkan kaki untuk diketahui orang akan apa yang tersembunyi dari perhiasan mereka dan bertaubatlah kamu sekalian kepada Allah, wahai orang-orang yang beriman, supaya kamu Berjaya (31). Dan kahwinkanlah orang-orang bujang (lelaki dan perempuan) dari kalangan kamu, dan orang-orang yang salih dari hamba-hamba kamu, lelaki dan perempuan. Jika mereka miskin, Allah akan memberikan kekayaan kepada mereka dari limpah kurniaNya, kerana Allah Maha Luas (rahmatNya dan limpah kurniaNya), lagi Maha Mengetahui”. (Ayat Al-Quran, Surah An-Nuur ayat 30-32)
Panduan yang diberikan di dalam ayat berkenaan ialah :
1- Suruhan menjaga pandangan dan kemaluan yang ditujukan kepada kaum lelaki dan wanita.
2- Aturan Islam dalam menerangkan penampilan seorang muslimah.
Jika diperhatikan kepada kedua-dua ayat tadi, ia memberikan gambaran kepada kita bahawa beberapa jenis pandangan itu ada kalanya dibenarkan di sisi syara’. Sebab itulah Allah S.W.T menyebutkan ((يغضوا من أبصارهم dan (يغضضن من أبصارهن) yang menunjukkan beberapa pandangan manusia ini perlu dijaga dan dipelihara sedangkan bakinya ada keringanan daripada syariat seperti pendangan ketika menjalankan urusan jual beli dan lain-lain. Walaupun begitu, Islam masih menggariskan syarat yang perlu dipatuhi bagi menjaga umatnya agar tidak melakukan perkara yang dilarang Allah S.W.T.
Maksud Menjaga Pandangan
Ayat Al-Quran di atas memberikan maksud menjaga pandangan itu dengan menundukkannya daripada perkara-perkara yang tidak dibenarkan syara’. Bukanlah maksud kita memejam mata atau berjalan dengan memandang ke tanah tetapi ia adalah menjaga pandangan supaya tidak berasa seronok apabila melihat kecantikannya serta tidak memandang dengan pandangan yang lama.
Sabda Nabi S.A.W. kepada Saidina Ali : (Wahai Ali, janganlah pandangan itu dituruti dengan pandangan yang lain. Sesungguhnya pandangan pertama itu bagimu dan bukannya pandangan selepas itu). – Riwayat Imam Ahmad, Abu Daud dan At-Tirmizi.
Sabda baginda lagi : (Dua mata turut berzina, dan zinanya ialah pandangan) – Riwayat Imam Bukhari.
Zina mata yang dimaksudkan di sini ialah berseronok dengan pandangan yang tidak dibeanrkan syara’.
Bukan sahaja Al-Quran bahkan di dalam kitab Injil juga ada menyebutkan kata-kata Nabi Isa a.s. : (Telah berkata mereka yang hidup sebelum kamu – “Jangan berzina” dan aku mengatakan kepada kamu – sesiapa yang melihat sesuatu dengan pandangan matanya maka dia telah berzina).
Pengharaman Pandangan Kepada Aurat
Antara pandangan yang perlu dijaga ialah pandangan kepada aurat, kerana Nabi S.A.W. melarang umatnya memandang kepada aurat walau pandangan seorang lelaki kepada lelaki yang lain atau seorang wanita kepada wanita yang lain samada keduanya disertakan dengan syahwat atau tidak.
Sabda Nabi S.A.W. : (Tidaklah bagi seorang lelaki melihat kepada aurat lelaki yang lain, dan tidaklah seorang wanita melihat kepada aurat wanita yang lain. Dan tidaklah juga seorang lelaki tidur berkongsi satu selimut dengan lelaki yang lain, dan juga wanita dengan wanita yang lain dalam satu selimut). – Riwayat Imam Muslim, Ahmad, Abu Daud dan At-Tirmizi.
Para ulama’ berpandukan hadis ini dalam mengatakan tidak boleh bagi seorang lelaki tidur bersama lelaki lain dan wanita tidur bersama wanita lain dalam satu selimut dengan bersentuhan antara satu sama lain.
· Batasan aurat lelaki yang tidak boleh dilihat oleh lelaki dan wanita – antara pusat dan lutut, manakala sebahagian ulama’ seperti Ibnu Hazam dan sekumpulan ulama’ Mazhab Maliki mengatakan bahawa peha itu bukan aurat.
· Batasan aurat wanita yang tidak boleh dilihat oleh lelaki ajnabi – seluruh badan melainkan muka dan tapak tangan.
Adapun aurat dengan muhrim mereka seperti bapa, saudara dan sebagainya akan dinyatakan dalam perbahasan akan datang.
Pengharaman yang disebutkan sebelum ini adalah apabila ia terjadi dalam suatu keadaan yang tidak terdesak, dan hukumnya akan berubah jika berlaku dalam situasi mendesak seperti perawatan dan lain-lain. Perlu diingat, walaupun ada batasan pandangan yang dibenarkan syara’ namun dengan syarat aman daripada fitnah dan syahwat, dan jika tidak maka keharusan ini tidak lagi dibenarkan.
Had pandangan yang dibenarkan syara’ antara lelaki dan wanita
1. Wanita kepada lelaki – Nabi S.A.W. mengizinkan kepada Saidatina Aisyah untuk melihat orang Habsyi yang sedang bermain pedang di Masjid Nabawi, sehinggalah beliau berasa bosan dan berlalu pergi. – Riwayat Imam Bukhari dan Muslim.
Pandangan yang diharuskan bagi kategori ini ialah apabila tidak disertakan syahwat dan aman daripada fitnah.
2. Lelaki kepada wanita – Muka dan tapak tangan selagi mana tidak disertakan syahwat dan aman daripada fitnah.
Daripada Aisyah bahawa Asma’ binti Abu Bakar – saudara kandung beliau – datang kepada Nabi S.A.W. dengan keadaan pakaian yang nipis dan menampakkan bentuk badan, maka Nabi berpaling dan bersabda :
(Wahai Asma’, sesungguhnya wanita apabila telah baligh tidak dibenarkan melihatnya melainkan ini dan ini). Lalu baginda mengisyaratkan kepada muka dan kedua tapak tangannya). Riwayat Abu Daud.
Walaupun hadis di atas atas ada yang mengatakan ia tidak kuat untuk dijadikan sandaran namun telah disokong hadis sohih lain yang membenarkan pandangan kepada muka dan tapak tangan ketika aman daripada fitnah.
Kesimpulan : Pandangan kepada bahagian anggota badan lelaki dan wanita yang bukan aurat adalah dibenarkan selagi mana tidak berulang kali atau memandang dengan lama serta aman daripada fitnah.
Pandangan Yang Dimaafkan
Namun, Islam memaafkan pandangan yang tidak disengajakan pada kali pertama kepada perkara yang tidak dibenarkan. Daripada Saidina Jarir bin Abdullah telah berkata : Aku telah bertanya kepada Nabi S.A.W. tentang pandangan secara tiba-tiba. Maka baginda menjawab :
(Palingkan pandanganmu).maksudnya janganlah mengulangi pandangan tersebut kali kedua.
Jelas kepada kita bahawa pandangan yang tidak dibenarkan ialah pandangan seterusnya yang boleh menimbulkan fitnah dan menyebabkan rasa seronok serta memandang dengan lama walau tidak membangkitkan syahwat.
Bahagian Yang Dibenarkan Untuk Diperlihatkan
Potongan firman Allah S.W.T. (ولا يبدين زينتهن إلا ما ظهر منها) daripada Surah An-Nuur ayat 31, menyebutkan bahawa kaum wanita tidak dibenarkan untuk memperlihatkan perhiasan mereka melainkan apa yang zahir daripadanya. Maksud perhiasan wanita ialah apa yang menghiasi dan mencantikkan dirinya samada secara semulajadi seperti kecantikan muka, rambut dan badan atau bukan semulajadi seperti pakaian, barang kemas dan sebagainya.
Dalam ayat ini, Allah S.W.T membenarkan perhiasan wanita itu diperlihatkan melainkan apa yang terzahir daripadanya (إلا ما ظهر منها). Khilaf ulama’ berlaku dalam mentakrifkan maksud perkara yang zahir daripada perhiasan wanita :
· Kebanyakan para salaf berpendapat ia adalah apa yang berlaku pada adat iaitu bahagian yang zahir daripada perhiasan wanita.
· Pendapat Ibnu Abbas dan Anas yang mengharuskan bagi seorang wanita memakai celak dan cincin. Pengharusan kedua ini secara umum membawa maksud membenarkan bahagian tubuh badan yang dibenarkan untuk dilihat iaitu muka dan tapak tangan.
· Aisyah dan Qatadah – gelang tangan, dan ini bermaksud mengecualikan bahagian daripada tangan yang termasuk dalam had pemakaian gelang tangan adalah tempat yang dilarang untuk dilihat lelaki yang ajnabi.
· Abdullah bin Mas’ud dan An-Nakhaei – pakaian luaran.
Pendapat yang terpilih – bahagian muka dan tapak tangan beserta perhiasan yang dibenarkan padanya seperti cincin di tangan dan celak di mata dengan tidak berlebih-lebihan pada pemakaiannya. Pendapat ini juga telah dinyatakan oleh sekumpulan para sahabat dan tabiin.
Tetapi berbeza dengan gincu, pewarna dan bedak yang dipakai oleh kaum wanita pada zaman sekarang kerana ia termasuk dalam sikap terlalu berlebih-lebihan dan kesemua ini hanya dibenarkan dipakai di dalam rumah sahaja. Samalah juga keadaan mereka yang berhias supaya menjadi perhatian kaum lelaki maka ini juga termasuk dalam perhiasan yang diharamkan.
Aurat Wanita
1. Aurat dengan lelaki ajnabi dan wanita bukan muslimah : seluruh badan melainkan muka dan tapak tangan.
2. Aurat dengan golongan yang disebutkan oleh Allah S.W.T. dalam Surah An-Nuur ayat 31 (suami, bapa, bapa mertua, anak, anak tiri, saudara lelaki kandung, anak saudara lelaki kepada saudara kandung lelaki dan wanita, wanita muslimah, hamba, mereka yang tiada syahwat kepada wanita dan selalu bersamanya seperti khadam atau wakil, kanak-kanak) : bahagian yang zahir daripada tubuh badan seperti telinga, leher, rambut, tangan, betis dan sebagainya. Bahagian badan yang tidak kelihatan seperti belakang badan, perut, kemaluan, dan peha maka tidak dibenarkan untuk diperlihatkan kepada mereka melainkan suami.
Oleh sebab itulah Allah S.W.T memerintahkan kepada para muslimah untuk menutup tubuh badan mereka ketika keluar ke tempat awam dengan jubah / pakaian yang tidak menampakkan bentuk tubuh mereka serta membezakan antara mereka dan orang kafir. Firman Allah S.W.T dalam Surah Al-Ahzab ayat 59 :
يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ ذَلِكَ أَدْنَى أَنْ يُعْرَفْنَ فَلَا يُؤْذَيْنَ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا {59}
Maksudnya : “Wahai Nabi, suruhlah isteri-isterimu dan anak-anak perempuanmu serta perempuan-perempuan yang beriman, supaya melabuhkan pakaiannya bagi menutup seluruh tubuhnya (semasa mereka keluar); cara yang demikian lebih sesuai untuk mereka dikenal (sebagai perempuan yang baik-baik) maka dengan itu mereka tidak diganggu dan (ingatlah) Allah adalah Maha Pengampun, lagi Maha Mengasihani”. (Surah Al-Ahzab ayat 59)
Hal ini disebabkan wanita pada zaman jahiliah menampakkan perhiasan apabila keluar daripada rumah mereka seperti bahagian leher dan rambut dan membuatkan lelaki terpesona. Maka turunlah ayat yang memerintahkan wanita muslimah melonggarkan jubah sehingga tidak akan ternampak bentuk tubuh badan yang boleh menimbulkan fitnah.
Pandangan Kepada Wanita Di Dalam Gambar Dan Yang Seumpamanya
Tidak dibenarkan kepada lelaki mahupun wanita melihat aurat sesama mereka di dalam gambar, video dan seumpamanya yang boleh memantulkan dan menayangkan bahagian tubuh masing-masing.
Begitu juga keadaan suami atau isteri yang tidak dibolehkan untuk melihat video lucah dan seumpamanya dengan alasan untuk menaikkan syahwat sebelum melakukan hubungan atau pada waktu yang lain kerana ia akan membawa kepada bayangan individu lain ketika melaksanakan hubungan suami isteri. Menurut pandangan para ulama’ perkara ini boleh membawa kepada hukum zina jika seorang suami atau isteri membayangkan orang lain ketika bersama dengan pasangannya.
Tentang bahagian yang boleh dilihat daripada lelaki dan perempuan di atas pantulan (televisyen, video, gambar dan seumpamanya) pula melihat kepada perbahasan yang telah dijelaskan sebelum ini.
Melihat Aurat Orang Kafir
Hukum sama turut digariskan kepada umat Islam apabila diharamkan untuk melihat aurat orang kafir samada lelaki atau wanita. Hal ini kerana bukanlah perbezaan agama itu menjadi suatu penilaian tetapi alasan yang digunakan ialah tempat-tempat yang dilarang untuk dilihat tersebut boleh membangkitkan syahwat dan membawa kepada kemungkaran. Perkara ini termasuk juga dalam suruhan umum Allah S.W.T. (Surah An-Nuur ayat 30-32) kepada umat Islam supaya menjaga pandangan tidak kira samada ia melibatkan aurat sesama muslim atau kafir.
Kesimpulan daripada perbahasan :
1) Melihat wanita yang tidak menutup auratnya adalah haram, begitu juga wanita melihat lelaki yang tidak menutupi auratnya hukumnya haram.
2) Bila seorang lelaki melihatnya dengan syahwat yang dapat mengundang fitnah maka hukumnya haram.
3) Melihat wanita yang berpakaian sesuai dengan syariat Islam dengan tidak menampakkan perhiasannya hukumnya boleh dengan syarat tidak dengan pandangan bersyahwat, seperti melihatnya di jalanan, di pejabat, pasar, masjid, saat menunaikan ibadah haji atau di dalam kenderaan awam, begitu juga wanita melihat lelaki yang berpakaian sopan di jalanan, pejabat, atau yang seumpamanya sebagaimana Sayyidatuna ‘Aisyah radhiallahu’anha melihat para lelaki Habasyah saat mereka bermain :
قالت عائشة : كان رسول الله صلى الله عليه وسلم يسترني بردائه وأنا أنظر إلى الحبشة يلعبون في المسجد.
Sayyidatuna ‘Aisyah radhiallahu’anha berkata : Suatu ketika Rasulullah menutupiku dengan selendangnya di saat daku memandang kepada sekumpulan lelaki Habsyah bermain di halaman masjid. (HR Bukhari dan Muslim).
4) Hukum-hukum di atas turut mencakupi qadhiyah(keadaan) melihat wanita di televisyen atau melihat gambarnya di majalah-majalah, akhbar-akhbar, buku-buku, dan begitu juga sebaliknya.
5) Penjelasan di atas menafikan pendapat yang memperbolehkan melihat wanita secara mutlak samada wanita itu berjilbab atau tidak, dengan memperlihatkan perhiasannya di televisyen, majalah, akhbar mahupun buku-buku. Ini bermaksud, andai gambar yang terpampang di dada sesebuah akhbar contohnya, dalam keadaan yang tidak menutup aurat, maka haram bagi lelaki memandang gambar itu. Begitu juga, andai gambar yang terpampang di dada akhbar itu adalah wanita berpakaian sopan sekalipun, namun jika pandangan seseorang lelaki terhadap gambar berkenaan adalah dengan pandangan syahwat, tetap haram hukumnya kerana ia yang membawa kepada fitnah hatinya.
Penutup
Ajaran Islam amat menitikberatkan martabat kaum wanita dalam masyarakat sehingga meletakkan beberapa panduan yang perlu diikuti oleh kaum muslimah. Segala perkara yang berkaitan dengan mereka adalah untuk menjaga kehormatan dan kesucian mengikut batasan yang ditunjukkan. Contoh terbaik yang mesti diambil ialah wanita muslimah yang hidup pada zaman Rasulullah S.A.W. kerana mereka berada secara langsung di bawah tunjuk ajar baginda menerusi penjelasan kepada ayat-ayat Allah dan teladan isteri-isteri baginda hasil didikan Nabi S.A.W. Semoga dengan catatan ringkas ini dapat diambil perhatian oleh umat Islam dalam mengikut cara dan ajaran agama secara keseluruhannya dengan berpandukan kepada Al-Quran dan As-Sunnah.
Rujukan :
1. An-Nazhar fi Ahkam An-Nazar bi Hassatil Basar karangan Al-Imam Al-Faqih Al-Hafiz Abu Al-Hasan Ali bin Muhammad bin Abdul Malik (Ibnu Al-Qattan Al-Fasi), cetakan pertama tahun 2006/1427 H, Maktabah Al-Iman.
2. Al-Halal wal Haram Fil Islam karangan Dr. Syeikh Yusuf Al-Qardhawi, cetakan ke-15 tahun 1994/1415 H, Al-Maktab Al-Islami.
3. Hukm Al-Islam fi Wasail Al-I’lam karangan Abdullah Nasih Ulwan cetakan ketujuh tahun 2001/1421 H, Dar As-Salam.
sumber:http://pmram-manhal.blogspot.com/2010/11/perbahasan-melihat-aurat-sesama-jenis.html
